कुवेतले भारतसँग रणनीतिक साझेदारी गर्ने खाडीका आफ्ना छिमेकी देशहरू जस्तै ओमान, यूएई र साउदी अरबसँग समकक्षी सम्बन्ध स्थापना गरेको छ।
प्रधानमन्त्री नरेंद्र मोदीको कुवेतको भ्रमणले भारत-कुवेत द्विपक्षीय सम्बन्धमा महत्वपूर्ण माइलस्टोन सिर्जना गरेको छ र यसले भारतको खाडी क्षेत्रसँगको समग्र संलग्नतामा पनि नयाँ आयाम थपेको छ। मोदीको कुवेतको भ्रमण ४३ वर्षपछि भएको हो, जब भारतीय प्रधानमन्त्रीले अन्तिमपटक कुवेतको भ्रमण गरेका थिए।
प्रधानमन्त्री मोदीले कुवेतका अमीर शेख मेशाल अल अहमद अल जाबेर अल सबाह, क्राउन प्रिन्स शेख सबाह अल खालिद अल हमद अल मुबारक अल सबाह र अन्य वरिष्ठ नेताहरूसँग भेट गरी द्विपक्षीय सम्बन्धका विविध मुद्दाहरूमा छलफल गरे र सम्बन्धलाई अझ सुदृढ बनाउने प्रतिबद्धता जनाए। मोदीको कुवेत भ्रमणको सबैभन्दा विशेष पक्ष भनेको द्विपक्षीय सम्बन्धलाई रणनीतिक स्तरमा उकास्ने घोषणा हो, जसले कुवेतसँगको सम्बन्धलाई एक नयाँ उचाईमा पुर्याउनेछ।
प्रधानमन्त्री मोदीको कुवेत भ्रमणको क्रममा भारत र कुवेत बीचमा विभिन्न द्विपक्षीय सम्झौताहरू हस्ताक्षरित भएका छन्। प्रमुख सम्झौतामा दुई देश बीचको रक्षा सहकार्यमा सम्झौतासमेत समावेश छ, जसले भारत र कुवेत बीचको सुरक्षा र रक्षा संलग्नता अझ मजबुत बनाउनेछ। दुवै पक्षले आतंकवादसँग लड्नको लागि आपसी सुरक्षा सहकार्यलाई बलियो बनाउन, सूचनाको आदान-प्रदान र कानूनी प्रवर्तनमा सहयोग गर्ने सहमति जनाए।
हाल, भारत र कुवेत बीचको कुल द्विपक्षीय व्यापार लगभग १०.४६ अर्ब अमेरिकी डलर छ। भारतले द्विपक्षीय व्यापारलाई अझ बढाउने र कुवेतका लगानीलाई भारतमा आकर्षित गर्ने लक्ष्य राखेको छ। कुवेतको भारतमा लगानी ९४.४४ मिलियन अमेरिकी डलर छ, जुन यसको ठूलो संचित कोषको तुलना गर्दा थोरै छ। कुवेतको सोभरेन वेल्थ फन्ड लगभग १ ट्रिलियन अमेरिकी डलर रहेको छ र यो विश्वको पाँचौं ठूलो सोभरेन वेल्थ फन्ड हो। कुवेतले भारतमा लगानी गर्न चाहेको कुरा पनि जनाएको छ।
ऊर्जा भारतको खाडी क्षेत्रसँगको सम्बन्धमा प्रमुख मुद्दा रहिरहेकाले, भारतले कुवेतसँग नवीकरणीय ऊर्जा क्षेत्रमा पनि सहकार्यलाई गहिरो बनाउने योजना बनाएको छ, जसमा हरित हाइड्रोजन र जैव इंधन सामेल छन्। कुवेतले अन्तर्राष्ट्रिय सौर्य गठबन्धनमा सदस्यता लिएको छ, जसले कुवेत र भारत बीचको नवीकरणीय ऊर्जा क्षेत्रमा नयाँ दिशा दिन्छ।
कुवेतमा एक मिलियन भारतीय नागरिक बसोबास गर्दैछन् र काम गरिरहेका छन्, जसले दुई देश बीचको सम्बन्धलाई मजबुत बनाएको छ। प्रधानमन्त्री मोदीले भारतीय समुदायका सदस्यहरूसँग भेट गरे र भारतीय मानव संसाधनको महत्त्वलाई पुनः पुष्टि गरे।
प्रधानमन्त्री मोदीलाई कुवेतका अमीरले “द अर्डर अफ मुबारक अल कबीर” – कुवेतको सर्वोच्च सम्मान प्रदान गरे। मोदीले भने कि भारत र कुवेत बीचको सम्बन्ध ऐतिहासिक रूपमा आधारित छ र दुवै देशले आपसमा आपतकालीन अवस्थामा एक-अर्कालाई सहयोग गरेका छन्।
प्रधानमन्त्री मोदीको कुवेत भ्रमणले भारतको खाडी क्षेत्रसँगको संलग्नता अझ सुदृढ बनाएको छ। मोदीले खाडी राष्ट्रहरूसँगको सम्बन्धलाई रणनीतिक, रक्षा र सुरक्षा मुद्दामा विस्तार गर्दै नयाँ स्तरमा पुर्याएका छन्। कुवेतसँगको रणनीतिक साझेदारीले भारतको “थिंक वेस्ट” नीति र खाडी क्षेत्रसँगको सम्बन्धमा नयाँ आयाम थप्नेछ।
